Thứ Hai, 6 tháng 2, 2017

NGƯỢC ĐƯỜNG.

Ngày xưa thưa người , dân ta hầu hết đều tất bật quanh năm với đồng ruộng , nương rẫy nên chợ họp theo phiên , gọi là chợ phiên. Ngày thường chợ vẫn họp nhưng lèo tèo. Có đâu rảnh rỗi mà đi chợ thường xuyên nên chợ phiên như một cách hò hẹn bán mua rất hợp lý của mọi người trong vùng.
Chợ Lường nằm trên trục đường 7 , con đường huyết mạch nối từ miền xuôi lên miền ngược và chạy thẳng qua Lào của Nghệ An. Do địa thế trên bến dưới thuyền lại gần đường nên chợ Lường đến phiên thường đông vui như ngày hội của cả vùng. Người miền núi thì " xuôi Lường" - tức về xuôi đi chợ Lường. Người miền xuôi thì " ngược Lường" để đi chợ Lường. Chợ Lường họp phiên đại vào các ngày 9 ,19,,29 hàng tháng theo âm lịch ( Phiên đại khác phiên thường các ngày 5,15,25 là phiên đại mới có bán mua trâu bò , phiên thường không hề có).Các sản phẩm miền xuôi và miền ngược được bày bán, giao lưu rất đa dạng, rộn rã tiếng cười nói. Mọi người tham gia chợ phiên như một ngày hội vì ngoài mua bán họ còn gặp mặt người thân , kết bạn và trò chuyện với nhau . Ban đêm còn tổ chức văn nghệ hát hò , diễn trò...Muốn đi chợ Lường , nhiều vùng phải đi trước một ngày để kịp hôm sau họp chợ.
**********
Lễ Thượng thọ của cụ bà 90 tuổi , người xứ Nghệ được con cháu tổ chức tại Bình Dương vì lý do tuổi cao không về quê được. Ông là cán bộ tập kết, mất sớm , bà một mình nuôi 5 anh em ăn học nơi đất khách quê người . Nay lễ Thượng thọ, các con mời hẳn một " Tổ chức sự kiện" từ rạp che, ban nhạc, ca sĩ , MC... phục vụ như một cách báo hiếu.
Đã mời" Tổ chức sự kiện" thì khâu tổ chức và văn nghệ " ra tấm ra món". Chương trình liên hoan xen kẽ ca nhạc diễn ra suốt 1 ngày. Các giọng ca chuyên nghiệp hát hay, rõ lời , đầy nhiệt huyết. Nhưng....( Lại nhưng).
Không phải cái giá 35 triệu trọn gói cho sự kiện này to hay nhỏ mà là...lời bài hát làm cụt hứng người nghe.
1 - Thơ tình cuối mùa thu .
Có lẽ do bài thơ hay nên nhạc sĩ đã đồng cảm, phổ nhạc bài thơ này với tiết tấu chậm , lắng sâu . Khúc đoạn sau đây :
..." Mùa thu ra biển cả
Theo dòng nước mênh mang
Mùa thu vào hoa cúc
Chỉ còn anh và em ..."
Xuân Quỳnh là tác giả bài thơ viết "Mùa thu vào hoa cúc" . Chắc chắn là khi phổ nhạc , nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu vẵn giữ nguyên câu chữ của Xuân Quỳnh . Bài này nhiều ca sĩ tên tuổi từng thể hiện. Một số ca sĩ như Anh Thơ , Tân Nhàn ...hát: " Mùa thu VÀNG hoa cúc " , một số khác như Cẩm Ly, Quốc Đại hát " Mùa thu VÀO hoa cúc". Mùa thu "vào " hoa cúc là có sự xao xuyến ,chuyển động sắc trời nhuộm vào hoa cúc, níu giữ cảm xúc người nghe lắng xuống ở thời điểm cuối thu mây trắng bay, mùa thu ra biển cả theo dòng nước mênh mông...Trong lễ Mừng thọ , một ca sĩ cứ gào lên rất to "...Mùa thu và hoa cúc " nghe mà nó cứ trôi tuột khỏi đầu. " Và" là hư từ , tách bạch ra hai chủ thể thu và hoa Cúc không liên quan gì với nhau. Sự chắt lọc tài hoa ca từ vào màu sắc của nhà thơ , nhạc sĩ gửi vào bài hát cũng vèo bay đi . Có chăng nằm lại con số ...35 triệu hợp đồng.
2 - Giận mà thương.
Đây là bài Dân ca xứ Nghệ quen thuộc. Bài dân ca do một ca sĩ trẻ thể hiện , rất vô tư thế này.
"...Anh cứ nhủ rằng em không thương
Em đo lường thì rất cặn kẽ
Chính thương anh nên em bàn với mẹ
Phải ngăn anh không đi chuyến ngược ĐƯỜNG..."
Nghe cứ bập bõm hiểu là lời cô gái không cho anh chồng đi ngược...đường ! Có lẽ cô nghĩ đến giao thông vì công an luôn đứng đầy đường và cầm sẵn hóa đơn phạt!
Đã là dân ca thì liên quan đến vùng miền. Nói đến vùng miền là nói đến con người , địa danh , nét văn hóa ở đó. Và như ngay đầu bài viết có nói đến chợ phiên - Chợ Lường. Bài ca dao này diễn giải ra là cô gái ở vùng miền xuôi , vì thương chồng ( Yêu chồng) nên ngăn không cho anh đi chuyến ngược Lường. Đây là trích đoạn hát làn điệu dân ca trong vở ca kịch KHI BAN ĐỘI ĐI VẮNG của cố nghệ sĩ Nguyễn Trung Phong ( 1969). Anh chồng lợi dụng lúc cán bộ Ban Quản trị HTX và Đội trưởng sản xuất đi vắng nên ngược Lường để đi buôn kiếm đồng lời. (Điều mà thời bao cấp cấm chợ ngăn sông). Anh chồng đã thuyết phục vợ bằng lợi nhuận chênh lệch từ chợ Lường đem về Diễn Châu - Vùng miền xuôi cận biển cách xa nhau chỉ khoảng 35km. bằng những câu hát Giặm:
"...Cau năm hào một quả
Vùng Diễn Châu có bữa
Tới đồng mốt, đồng hai
Ngoài ăn uống tiêu xài
Muốn áo len cũng có
Muốn đồng hồ cũng có".
Vì thế chị vợ ngăn chồng ngược Lường với ý thức tự giác không tiếp tay cho buôn bán phá rối thị trường và chợ Lường không chỉ là nơi bán mua , trao đổi mà trai gái còn hẹn hò gặp nhau cũng tại đây. Cô sợ anh đi có khi" mải vui quên hết lời em dăn dò " nên bàn với mẹ ngăn không cho anh đi. Dù anh có giận thì em vẫn thương và "giận càng giận mà thương càng thương "là nét đẹp trong bài dân ca này. - Phải ngăn anh không đi chuyến ngược LƯỜNG!
Trong lời các bài hát Karaoke phổ biến , ta vẫn thường thấy ca từ được sửa đổi bát nháo xích mẹt mà chẳng hiểu vì đâu. Nhiều từ được sửa nghe tức anh ách. Ca từ là Công các ông bà biến nó thành Qụạ mà đâu cần biết ý nghĩa phải chắt lọc chiêm nghiệm mới có của nhà thơ ,nhạc sĩ , sửa tèng beng lời bài hát một cách tràn lan theo ý mình. Ngược Lường quả là hơi khó hiểu , cứ tào lao thành ngược đường cho dễ hiểu kiểu" Mắc kê no" ( Mặc kệ nó)!
Nhưng nếu chỉ phạm vi hát Karaoke với nhau thì không cần bàn cãi. Đằng này là ca sĩ  hát sự kiện mà người nghe phải trả tiền thì thật đáng buồn. Đáng buồn hơn là cụ bà thượng thọ kia chợ Lường là một phần đời của bà , từng thuộc lời bài dân ca này như máu thịt của mình , được ca sĩ tù mù sửa lời thành..xa lạ và nghe nặng nề như đeo chì trong câu hát.
Kết quả hình ảnh cho chợ phiên vùng cao hà giang
Ảnh minh họa chợ phiên.





3 nhận xét :

  1. Cám ơn tác giả!
    Nhân dịp năm mới, chúc chủ trang và các bạn đọc nhiều niềm vui, nhiều may mắn!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cám ơn bác Vũ đã đọc bài viết đầu năm qua sự kiện mừng thọ này. Với người vùng miền khác , chữ " Lường " quả là hơi khó hiểu nên tù mù đổi ra " đường" cho dễ hiểu . Nhưng đã là ca sĩ , hát ăn tiền người nghe mà vẫn hời hợt , tào lao trong ca từ thì..dị ứng lắm.
      Năm mới kích chúc bác cùng gia đình luôn An lành - Hạnh phúc ạ

      Xóa
  2. https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1018303701645101&set=a.235824726559673.1073741831.100003964427080&type=3

    Trả lờiXóa

:) :( :)) :(( =))

Lên Trên! Xuống Dưới!